bahriye nezâreti ne demek?

Bahriye Nezâreti veya Bahriye Nazırlığı, Osmanlı İmparatorluğu'nda Osmanlı Donanmasından sorumlu bakanlığa verilen isimdir.¹

Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarından başlayarak 1867 yılına gelinceye kadar Osmanlı Donanması'nın en yüksek derecedeki sorumlusu Kaptan-ı Derya idi. Ancak 1867 yılında yapılan reformlarda Heyet-i Vükela, yani Bakanlar Kurulu oluşturulmasına karar verildi. Bu kurulda Osmanlı Donanmasını temsil etmek üzere de Bahriye Nazırlığı kuruldu. İlk önceleri Kaptan-ı Deryalık görevini de Bahriye Nazırı yürütmekteydi. Ancak daha sonraları tekrar Bahriye Nazırının altında görev yapan bir Kaptan-ı Deryalık kurumu oluşturuldu. Bahriye Nazırı donanmanın mali işlerini, gemilerin satın alınması veya yaptırılması gibi işlerden sorumlu idi. Kaptan-ı Derya ise sadece donanmanın askeri kumandanı görevini yürütüyordu.

Osmanlı Bahriye Nezareti'nin binası İstabul'un Kasımpaşa semtinde günümüzde Kuzey Deniz Saha Komutanlığı olarak kullanılmakta olan binaydı. 1922 yılında Bahriye Nazırlığının işlevi son buldu. Cumhuriyet'in kurulmasından sonra bu görev Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından yürütülmektedir.

Nazırlar listesi

Bu listede Osmanlı Bahriye Nazırlarının isimleri, göreve başlama ve görev bitiş tarihleri bulunmaktadır:²³

İsim	Başlama	Bitiş
İsmail Hakkı Paşa	Mart 1867	Mart 1868
Mahmud Nedim Paşa	Mart 1868	Eylül 1871
Abdülhamid Ferid Paşa	Eylül 1871	Kasım 1871
Fosfor Mustafa Paşa	Aralık 1871	Ocak 1872
Hasan Samih Paşa	Şubat 1872	Mart 1872
Moralı İbrahim Halil Paşa	Mart 1872	Ağustos 1872
Sakızlı Ahmed Esad Paşa	Ağustos 1872	Ekim 1872
Fosfor Mustafa Paşa	Ekim 1872	Kasım 1872
Mehmed Namık Paşa	Kasım 1872	Ocak 1873
Hüseyin Avni Paşa	Ocak 1973	Şubat 1873
Hasan Rıza Paşa	Şubat 1873	Haziran 1873
Kayserili Ahmed Paşa	Haziran 1873	Ocak 1875
Sakızlı Ahmed Esad Paşa	Mart 1875	Nisan 1875
Mehmed Rauf Paşa	Mayıs 1875	Ağustos 1875
Hasan Rıza Paşa	Eylül 1875	Eylül 1875
Mehmed Namık Paşa	Ekim 1875	Kasım 1875
Hasan Rıza Paşa	Eylül 1875	Eylül 1875
Derviş İbrahim Paşa	Ocak 1876	Nisan 1876
Abdülkerim Nadir Paşa	Nisan 1876	Mayıs 1876
Kayserili Ahmed Paşa	Mayıs 1876	Ocak 1877
Mehmed Rauf Paşa	Ocak 1877	Aralık 1877
İngiliz (Eğinli, Büyük) Said Paşa	Aralık 1877	Nisan 1878
Moralı İbrahim Halil Paşa	Nisan 1878	Mayıs 1878
Ahmed Vesim Paşa	Mayıs 1878	Ocak 1879
Rasim Paşa	Ocak 1879	Ocak 1881
Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa	Ocak 1881	Kasım 1882
Ahmed Ratip Paşa	30 Kasım 1882	2 Aralık 1882
Bozcaadalı Hasan Hüsnü Paşa	Aralık 1882	Temmuz 1903
Mehmed Celaleddin Paşa	Ağustos 1903	Aralık 1907
Hasan Rami Paşa	Aralık 1907	Temmuz 1908
Alizoti İbrahim Halil Paşa	28 Temmuz 1908	5 Ağustos 1908
Arif Hikmet Paşa	Ağustos 1908	Şubat 1909
Hüseyin Hüsnü Paşa	11 Şubat 1909	17 Şubat 1909
Ali Rıza Paşa	Şubat 1909	Nisan 1909
Emin Paşa	14 Nisan 1909	5 Mayıs 1909
Arif Hikmet Paşa	Mayıs 1909	Ocak 1910
Alizoti İbrahim Halil Paşa	Ocak 1910	13 Haziran 1910
Hulusi Salih Paşa	13 Haziran 1910	24 Ekim 1910
Mahmud Muhtar Paşa	14 Kasım 1910	30 Eylül 1911
Hurşid Paşa	Ekim 1911	Temmuz 1912
Mahmud Muhtar Paşa	22 Temmuz 1912	30 Ekim 1912
Çürüksulu Mahmud Paşa	24 Ocak 1913	9 Mart 1914
Ahmed Cemal Paşa	10 Mart 1914	14 Ekim 1918
Rauf Bey	Ekim 1918	Kasım 1918
Ali Rıza Paşa	11 Kasım 1918	4 Mart 1919
Mehmed Şakir Paşa	4 Mart 1919	2 Nisan 1919
Ahmed Avni Paşa	Nisan 1919	Temmuz 1919
Hulusi Salih Paşa	21 Temmuz 1919	8 Mart 1920
Mehmet Esat Paşa	14 Mart 1920	5 Nisan 1920
Kara Mehmed Said Paşa	Nisan 1920	Temmuz 1920
Çakacı Ahmed Hamdi Paşa	Temmuz 1920	Ekim 1920
Hulusi Salih Paşa	21 Ekim 1920	23 Nisan 1921
Çürüksulu Ziya Paşa	Nisan 1921	Haziran 1921
Hulusi Salih Paşa	12 Haziran 1921	4 Kasım 1922

Ayrıca bakınız

• Kaptan-ı deryalar listesi
• Osmanlı Donanması donanma komutanları listesi
• Dilâver Paşa Nizamnamesi

Galeri

Dosya:Hasan Rami Paşa.jpg|Hasan Hüsnü (Bozcaadalı). Dosya:Salih Hulusi Kezrak.jpg|Müşîr Salih Hulusi (Kezrak) (P. 1301-1). Dosya:Mahmud Muhtar Pasha.jpg|Ferik Mahmud Muhtar Paşa (Sv. 1304). Dosya:Ahmed Djemal portrait Project Gutenberg eText 10338.png|Ferik Cemal (Büyük) (P. 1309). Dosya:Bahriye Nazırı Hurşid Paşa.jpg|Hurşid Paşa

Kaynakça

Orijinal kaynak: bahriye nezâreti. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. Bahriye Nezareti, e-tarih.org ↩

2. Sicil-i Osmani, Mehmet Süreyya Bey ↩

3. Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839 - 1922) Prosopografik Rehber, Sinan Kuneralp, ISIS Press, İstanbul, ISBN 9784281181, 1999 ↩

Kategoriler